Stanowisko Polskiego Lobby Przemysłowego w sprawie sytuacji w polskim przemyśle obronnym i finansowania modernizacji Sił Zbrojnych RP

1. Polskie Lobby Przemysłowe wyraża wielkie zaniepokojenie zamiarami nieprzestrzegania przez Rząd Ustawy z dnia 25 maja 2001 roku o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP, zgodnie z którą wydatki na obronność powinny stanowić 1,95 proc. Produktu Krajowego Brutto z roku poprzedniego.
Zagrozi to poważnie realizacji wielu programów modernizacyjnych i zobowiązań przyjętych wobec NATO.W sytuacji, gdy w ubiegłym roku MON nie otrzymał przewidzianych w budżecie środków w wysokości co najmniej 2,5 mld zł na wydatki majątkowe, zaległości te będzie trzeba pokryć z tegorocznego budżetu. Niezmiernie to utrudni finansowanie zawartych już kontraktów i w dużym stopniu uniemożliwi w tym roku zawieranie nowych umów z producentami uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz z wojskowymi przedsiębiorstwami remontowo-produkcyjnymi. Sytuacja stanie się jeszcze gorsza, gdy zrealizowane zostaną zapowiadane cięcia na wydatki majątkowe w tegorocznym budżecie MON w wysokości ponad 2 mld zł. Wszystko to bardzo uderzy w polski przemysł obronny i jego zaplecze badawczo-rozwojowe i może doprowadzić do daleko idących redukcji jego mocy produkcyjnych i likwidacji w nim licznych miejsc pracy. Wiadomo zaś, że zbudowane m.in. w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, zakłady zbrojeniowe to w większości główni pracodawcy w swoim regionie. Następstwem tego nieuchronnie będą protesty społeczne.

2. Pogłębiający się kryzys gospodarczy w Polsce, jako następstwo globalnego kryzysu finansowo-ekonomicznego, który już wkrótce może zaowocować głęboką recesją, można przezwyciężać przede wszystkim działaniami stymulującymi gospodarkę, a nie za pomocą obcinania wydatków na realizację programów projektowanych przez zaplecze naukowo-badawcze i wdrażanych przez polski przemysł obronny. Przemysł ten ma tu szczególną rolę do spełnienia jako branża w znacznym stopniu skooperowana z wieloma poddostawcami, także ze sfery cywilnej, a jednocześnie oparta na wysokiej technice i nowoczesnych technologiach, w tym o podwójnym zastosowaniu, które na zasadzie dyfuzji przenikają do innych dziedzin gospodarki, przyczyniając się do jej unowocześnienia i podniesienia konkurencyjności. Dlatego naszym zdaniem, właśnie w czasie kryzysu gospodarczego, powinny być uruchamiane nowe strategiczne programy rządowe w dziedzinie obronności, ponieważ mogą one pełnić w stosunku do gospodarki funkcję stymulującą, przezwyciężającą nadciągającą recesję. Przyjęte już do realizacji prace badawczo-rozwojowe na potrzeby obronności, pomimo kryzysu, nie powinny zostać przerwane i ograniczane, ponieważ przebiegają w wieloletnim cyklu. Za ich kontynuowaniem przemawia fakt, iż dzięki nim nie zwiększy się dystans, który i tak jest niemały, między naszym przemysłem obronnym a producentami uzbrojenia w wiodących państwach NATO, a ponadto w przyszłości, kiedy polska gospodarka będzie wychodziła z kryzysu, mogą one być szybko wdrażane, umacniając tendencje wzrostowe w gospodarce. Tym bardziej, że środki przewidziane w tegorocznym budżecie MON i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na prace badawczo-rozwojowe na potrzeby obronności są bardzo małe, a mogą być jeszcze obcięte. Jest to sprzeczne z tendencjami większości państw NATO, które coraz więcej środków przeznaczają na badania związane z celami wojskowymi. Oznacza to, że w niedalekiej przyszłości polski przemysł zbrojeniowy może utracić zdolność konkurencyjną nawet w tych sektorach, w których obecnie ją jeszcze, ogromnym wysiłkiem, utrzymuje. Jest to szczególnie groźne po przystąpieniu Polski do “Międzyrządowego reżimu stymulującego konkurencyjność Europejskiego Rynku Obronnego”, kiedy to polskie przedsiębiorstwa zbrojeniowe i wojskowe przedsiębiorstwa remontowo-produkcyjne funkcjonują już na otwartym europejskim rynku uzbrojenia.

3. Zdaniem Polskiego Lobby Przemysłowego, w sytuacji pogłębiającego się kryzysu i ograniczenia budżetu na potrzeby obronności, zamówienia Ministerstwa Obrony Narodowej na nowe uzbrojenie i sprzęt wojskowy w pierwszej kolejności powinny być lokowane w polskim przemyśle obronnym i jego zapleczu badawczo-rozwojowym. Jest to konieczne aby zapobiec upadkowi już w niedalekiej przyszłości znacznej części polskiego przemysłowego potencjału obronnego. W tej sytuacji zakupy uzbrojenia za granicą powinny ograniczyć się jedynie do realizacji i dokończenia zawartych już kontraktów, a nawet rozważyć należy renegocjację niektórych z nich.

4. Polskie Lobby Przemysłowe uważa, ze zawarty w Ustawie o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP zapis o przeznaczaniu na obronność 1,95 proc. PKB powinien być bezwzględnie utrzymany. To ustawowe rozwiązanie stabilizuje budżet Ministerstwa Obrony Narodowej, pozwala realizować konieczne dla bezpieczeństwa kraju programy modernizacji Wojska Polskiego, zapewniając niezbędny poziom wydatków majątkowych, a jednocześnie jest zgodne ze zobowiązaniami wobec Paktu Północnoatlantyckiego. W przeliczeniu na jednego żołnierza, na tle średniej w krajach NATO, wydatki te są więcej niż skromne. Jedynie w przypadku utrzymania współczynnika 1,95 proc PKB, będzie możliwa dalsza modernizacja poszczególnych rodzajów sił zbrojnych, a zwłaszcza Marynarki Wojennej RP, której w najbliższych latach zagraża degradacja, uniemożliwiająca skuteczne wypełnianie zadań obronnych i współdziałanie z siłami morskimi NATO.

5. Nasz apel o nie ograniczenie wydatków na potrzeby polskiej obronności uzasadniamy również tym, iż w warunkach pogłębiającego się globalnego kryzysu gospodarczego, który już niebawem może okazać się nie mniej głęboki jak kryzys, który ogarnął świat w 1929 roku, sytuacja międzynarodowa może się komplikować oraz staje się niestabilna i nieprzewidywalna. Historia uczy, że w czasie takich kryzysów gospodarczych niektóre państwa wywoływały konflikty zewnętrzne, w tym zbrojne, w celu odwrócenia uwagi od wewnętrznych trudności ekonomicznych i społecznych. Takich sytuacji nie można wykluczyć w najbliższych latach. Dlatego biorąc pod uwagę położenie naszego kraju, odpowiednio wysoki budżet na obronę narodową jest niezbędny dla zapewnienia bezpieczeństwa Polski.

6. Polskie Lobby Przemysłowe od dłuższego czasu postuluje utworzenie organu, który zintegrowałby całą sferę gospodarczo-obronną, m.in. zakupy uzbrojenia, planowanie modernizacji wyposażenia, programy badawczo-rozwojowe, realizację umów offsetowych oraz nadzór nad eksportem i importem produkcji specjalnej. Można go nazwać Urzędem ds. Uzbrojenia. Analogiczne struktury istnieją w większości państw NATO. Tymczasem w Polsce od wielu lat mamy do czynienia z rywalizacją resortów często realizujących partykularne interesy. Powołanie takiego urzędu w postaci zintegrowanej struktury, wyzwoliłoby efekt synergii, uporządkowało funkcjonowanie gospodarki obronnej w Polsce i ułatwiło podejmowanie szybkich i optymalnych decyzji w tej dziedzinie.

Warszawa, luty 2009 r.

Artykuł dodano w następujących kategoriach: stanowiska.