W dniu 18 czerwca 2013 r. w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych oraz w dniu 8 lipca 2013 r. w Instytucie Lotnictwa odbyły się spotkania zorganizowane przez Polskie Lobby Przemysłowe im. Eugeniusza Kwiatkowskiego, poświęcone kwestiom przemysłowym związanym z pozyskaniem śmigłowca dla Sił Zbrojnych RP.
Uczestniczyli w nim m.in. przedstawiciele polskich firm, które ze względu na swój potencjał i możliwości produkcyjno-naukowe mogą brać udział w procesie polonizacji śmigłowca, który ma być pozyskany, a mianowicie: Polskiego Holdingu Obronnego, Wojskowych Zakładów Lotniczych nr 1 S.A., Wojskowych Zakładów Lotniczych nr 4 S.A. , Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, Instytutu Lotnictwa oraz OBR Centrum Techniki Morskiej S.A.. Uczestnicy tych spotkań w trakcie dyskusji przedstawili poniższe propozycje i postulaty:
1. Przetarg na nowy śmigłowiec dla Sił Zbrojnych RP dotyczy pozyskania 70 śmigłowców wielozadaniowych ( wspólna platforma bazowa ), w tym:
– 48 szt. w wersji wielozadaniowo-transportowej dla Wojsk Lądowych;
– 10 szt. w wersji poszukiwawczo-ratowniczej ( SAR ) dla Sił Powietrznych;
– 6 szt. w wersji Zwalczania Okrętów Podwodnych ( ZOP ) dla Marynarki Wojennej RP;
– 6 szt. w wersji poszukiwawczo-ratowniczej (SAR ) dla Marynarki Wojennej RP.
Biorąc pod uwagę nie tylko wartość śmigłowców, ale także pakietu logistycznego i szkoleniowego można stwierdzić, iż pod względem wysokości wydatków będzie to największy kontrakt zbrojeniowy po zakupie samolotów wielozadaniowych F-16 i budowie systemu obrony powietrznej Polski. Dlatego strona polska – nabywca nowego śmigłowca – powinna tak wynegocjować kontrakt, aby zapewnić maksymalne korzyści dla polskiego przemysłu, które zrekompensują poniesione wydatki. Umożliwi to zwłaszcza polonizacja pozyskanego sprzętu, umieszczenie na platformie pierwotnej systemów, w tym uzbrojenia, które jest w stanie wyprodukować polski przemysł obronny i lotniczy wspólnie z jego zapleczem badawczo-rozwojowym.
2. Potrzebna jest zatem spójna, uzgodniona z polskimi firmami i instytutami, koncepcja wyposażenia śmigłowca. Strona polska powinna wyspecyfikować w warunkach i zawrzeć w podpisanym kontrakcie, jakie elementy zainstalowane w śmigłowcu będą wytwarzane przez polskie firmy. A po zawarciu kontraktu twardo i konsekwentnie to wyegzekwować.
3. Bezwzględnie należy zapewnić zainstalowanie standardowego systemu awionicznego w oparciu o program „Głuszec” oraz systemu wyświetlania parametrów lotu. Należy także zagwarantować integrację z wdrożonymi polskimi systemami dowodzenia. Ponadto elementem polonizacji powinny być łączność, kryptografia oraz polskie uzbrojenie. Powyższe wymaga pozyskania od oferenta śmigłowca oprogramowania i know how. Umożliwi to pełne i samodzielne operacyjne wykorzystanie zakupionych śmigłowców. Polskie firmy, takie jak Polski Holding Obronny, WZL 1 S.A. i Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, są w stanie zapewnić wiele elementów do kabiny pilotów wykonanej w technologii glasscokpit i awioniki śmigłowca, w tym optoelektroniczne, czy też komputer misji. Łączność oraz elementy wyposażenia „morskiego” (ZOP i SAR) powinien zapewnić OBR CTM S.A.. W procesie polonizacji zakupionego śmigłowca w znacznym stopniu można skorzystać z doświadczeń przy produkcji polskiego śmigłowca W-3 PL „Głuszec”.
4. Warunki zakupu powinny obejmować pozyskanie odpowiednich licencji na produkcję, modyfikacje i serwisowanie śmigłowców w oparciu o polskie zaplecze przemysłowe i polskie zaplecze badawczo-naukowe. Należy podkreślić, że ustalenie takich warunków na etapie przygotowania i opublikowania dokumentacji przetargowej jest znacznie prostsze, niż próba ustalenia ich w trakcie trwania kontraktu, czego spektakularnym przykładem są trudności z przedłużeniem kontraktu na produkcję i modyfikacje KTO Rosomak. Należy zatem bardzo szczegółowo prześledzić proces pozyskania KTO Rosomak oraz wyciągnąć wnioski, które pozwolą uniknąć popełnionych błędów w odniesieniu do śmigłowców. Wartość przyszłego kontraktu predestynuje MON do postawienia wysokich wymagań w zakresie transferu technologii, produkcji podzespołów i wyposażenia śmigłowców i ich rozwijania w firmach Polskiego Holdingu Obronnego, w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 1 S.A., Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 4 S.A., w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych, w Instytucie Lotnictwa oraz w OBR Centrum Techniki Morskiej S.A..
5. Należy także zapewnić unifikację wyposażenia załóg śmigłowców poprzez wprowadzenie sprawdzonych w realnych warunkach bojowych polskich hełmów, gogli dla pilotów oraz systemów wyświetlania parametrów lotu. Montowanie tych i wyżej wymienionych systemów na platformie pierwotnej obniży koszty nabycia i funkcjonowania śmigłowców podczas ich eksploatacji w Siłach Zbrojnych RP.
6. Również ich serwisowanie możliwe jest w Polsce, łącznie z naprawami i remontami głównymi silników, co wymaga stworzenia odpowiedniej bazy serwisowej Dotyczy to także systemu szkolenia i doskonalenia załóg oraz obsługi naziemnej pozyskanych śmigłowców, który powinien być oparty o potencjał posiadany przez Wyższą Oficerską Szkołę Sił Powietrznych w Dęblinie, zwiększony w wyniku realizacji umowy na dostawę dla SZ RP 70 śmigłowców, oraz o potencjał Akademii Marynarki Wojennej.
7. Należy włączyć polskie instytuty i placówki badawcze w prace badawczo-rozwojowe związane z rozwojem nowego śmigłowca lub konstrukcjami i technologiami, nad którymi pracuje wybrany producent w ramach przyszłego offsetu. Ponadto polskie podmioty produkcyjne i zaplecze badawczo-rozwojowe powinny zostać włączone w układ kooperacyjny wyrobu finalnego, zarówno w zakresie produkcji specjalnej, jak i cywilnej.
8. Zakup nowego śmigłowca powinien być połączony ze zbyciem polskich wyrobów specjalnych i cywilnych w sieciach dystrybucji oferenta.
9. W przyszłości Skarb Państwa powinien odkupić od obecnego właściciela wytwórnię śmigłowców w Świdniku, która przez kilkadziesiąt lat była czołowym polskim producentem i eksporterem śmigłowców w Europie Środkowo-Wschodniej.
10. Uważamy za pożądane ustawowe uregulowanie udziału polskich instytutów naukowo-badawczych, polskich producentów uzbrojenia i zakładów remontowych w określaniu wymagań dla pozyskiwanych zagranicznych produktów na potrzeby Wojska Polskiego. Ustawa powinna zobowiązywać zagranicznych oferentów do zastosowania wskazanych polskich rozwiązań technicznych, systemów uzbrojenia, wspomagania pola walki, serwisowania i szkolenia. Prace nad postulowaną ustawą powinien bezzwłocznie podjąć Rząd RP.
Warszawa-Gdynia, 18 lipca 2013 r.
